We hebben behoefte aan leiderschap. In iedere organisatie en in de maatschappij. Waar bedrijfskundigen nog steeds denken in termen van managers en managementtheorieën, lijkt leiderschap in de huidige situatie de nieuwe heilige graal te worden. Maar wat is het verschil tussen leiders en managers? Waar managers vooral de huidige situatie beheren, nemen leiders het voortouw. Leiders zien mogelijkheden die anderen nog niet zien. En sturen aan op iets wat er nog niet is: een succesvolle(re) toekomst. Als leiderschap zo belangrijk is, is de vraag gerechtvaardigd of je leiderschap kan ontdekken en ontwikkelen?

Echte leiders

Neem eens een paar leiders in gedachten….. Ik durf te gokken dat naar alle waarschijnlijk enkele van de voorbeelden die in gedachten de revue passeerden typische zichzelf op de borst slaande ‘alfa’ mannen zijn. Mannen die macht uitstralen, daadkracht tonen, lef en vooral heel veel zelfvertrouwen hebben. Laten we zeggen de Trump’s, Erdogan’s en Poetin’s van deze wereld. Maar hoe succesvol zijn die eigenlijk als leider? En zou je zo iemand als leider willen hebben?
Waarschijnlijk niet. Maar wat is dan het leiderschap wat we zo enthousiast nastreven? En wat kan of moet je doen om een succesvol leider worden? Als je op internet gaat zoeken is er aan adviezen en tips voor aspirant leiders geen gebrek. De termen coachend-, dienend-, persoonlijk- en motiverend leiderschap vliegen je om de oren. Waar doe je goed aan?

Succesvolle leiders

Laten we eens naar een zeer succesvolle leider van deze tijd kijken, die je waarschijnlijk wel als leider wil hebben. In Nieuw-Zeeland won de 40-jarige premier Jacinda Ardern met overmacht de verkiezingen. Met maar liefst 49% van de stemmen heeft haar Labour Party de grootste steun in bijna vijftig jaar, een opmerkelijk groei sinds haar aantreden in 2017. En dat terwijl Ardern werkelijk in niets lijkt op de eerder genoemde ‘alfa mannen’.. Lacinda Ardern toont aan dat leiderschap vooral ook menselijk is. Ze is een jonge vrouw met een gezonde dosis zelfspot, die graag lacht en jurken draagt.

Ardern’s leiderschapscompetenties

Compassie, mildheid en empathie zijn misschien wel haar belangrijkste competenties. Naast daadkracht natuurlijk. Mensen staan op één is de boodschap, niet geld, cijfers of prestaties. Ter illustratie enkele voorbeelden van haar manier van leiding geven:

• 15 maart 2019 richtte een Australische man een slachting aan bij twee moskeeën in Christchurch. Hij doodde 51 mensen en verwondde nog eens 50. De manier waarop Ardern handelde gold onmiddellijk als een voorbeeld van moreel leiderschap. Ze veroordeelde de aanslag als terrorisme, schaarde zich met de woorden ‘they are us’ achter de getroffen moslimgemeenschap en weigerde de dader de faam te gunnen die hij zocht met de uitspraak: “You will never hear me speak his name”. En vervolgens beloofde ze semi-automatische wapens te verbieden, hetgeen een maand later gerealiseerd was.
• Ardern toont zich gevoelig voor de koloniale geschiedenis van haar land, en vormde een regering met een recordaantal Maori (de oorspronkelijke bewoners).
• Haar regering nam met slechts één tegenstem, de historische Zero Carbon Act aan, waarmee Nieuw-Zeeland een van de eerste landen is die de klimaatdoelen uit het Parijs-akkoord wettelijk verankert.

Authentiek leiderschap

Keer op keer benadrukt Ardern hoe ‘intuïtief’ ze te werk gaat. ‘Ik ben geen geleerde,’ schrijft ze. En in plaats van te hameren op haar dossierkennis of ervaring, zegt ze vooral vanuit ‘instinct’ te handelen en te doen ‘wat goed voelt’. Best opmerkelijk, want we associëren intuïtie en emotie (in plaats van ratio) juist niet met leiderschap. En over haar universitaire studie politieke communicatie hoor je haar dan ook zelden.

Authentieke leiders laten zich leiden door gezonde morele overtuigingen en handelen in overeenstemming met hun diepgewortelde waarden, zelfs onder druk. Ze zijn zich terdege bewust van hun opvattingen, sterke en zwakke punten, en streven ernaar te begrijpen hoe hun leiderschap anderen beïnvloedt. “

Claudia Peus et al.: 12-10-2011 Authentic Leadership: An Empirical Test of Its Antecedents, Consequences, and Mediating Mechanisms article on authentic leadership

Leiders in een organisatie vertegenwoordigen, net zoals politieke leiders het land, de gehele organisatie. En daarmee zijn leiders belangrijk voor organisaties. Er wordt niet voor niets gezegd dat mensen die solliciteren veelal niet op zoek zijn naar een andere organisatie, maar vooral naar ander leiderschap.

Kan je leiderschap leren?

In ieder van ons schuilt een leider. Want je leidt immers je eigen leven. Of geeft misschien wel leiding aan je eigen gezin. Maar toch zijn sommige onder ons van nature beter in het geven van leiding. Ze zijn beter in staat om anderen enthousiasmeren, samen te werken, te communiceren, te beïnvloeden en successen te behalen. We noemen dat vaak authentieke of natuurlijke leiders. Maar echt bezielde leiders hebben naast een groot hart en talent, vooral ook de bereidheid om te leren en door te zetten. Goede leiders hebben een range aan competenties nodig. Competenties die je kan ontwikkelen.

Bron over Jacinda Ardern; artikel ‘Stardust’ ousts experience in New Zealand’